“ქინდლის” წყალობით, ჩემი, როგორც მკითხველის ცხოვრებაში, გარდატეხა რომ მოხდებოდა, ადრევე ვიცოდი და იმედი ნამდვილად არ გამცრუებია – კომპაქტურობასა და პრაქტიკულობაზე რომ არაფერი ვთქვათ, ელექტრონულ თაროზე უკვე ისეთ წიგნებს მოვუყარე თავი, სხვაგვარად ხელში ჩაგდება აშკარად რომ გამიჭირდებოდა.

ირინა ხაკამადას “Sex-ი დიდ პოლიტიკაში” რუსეთში რომ პოპულარული იყო, მსმენოდა. ორიოდე ნაწყვეტიც მქონდა წაკითხული, თუმცა თბილისში არსად წავწყდომივარ – აქ სულ სხვა “სექსი” და “უსექსობაა” მოდაში.

თუ ავტორი არ გეცნოთ – მეცნიერი, ბიზნესლედი, პოლიტიკოსი, მემარჯვენე ოპოზიციონერი, რუსეთის სახელმწიფო დუმის სამგზის დეპუტატი და ვიცე-სპიკერი, მთავრობის წევრი და პრეზიდენტობის კანდიდატიც კი გახლდათ. ხმამაღალი რეგალიების მიღმა კი დახვეწილი ინტელექტუალი და ქარიზმატული ქალბატონია.

ათწლეულების წინ, საბჭოთა კავშირში ემიგრირებული იაპონელი კომუნისტის შვილს “წითელი იდეოლოგიისგან”  თავი შორს უჭირავს, “ველიკოდერჟავული” იდეებით შეპყრობილი ფსიქოპათების ფონზე თეთრი ყვავივით გამოირჩევა და, როგორც აღმოჩნდა, კალამიც მშვენივრად უჭრის.

უშუალო იუმორით შეზავებული წიგნის სათაურიც კი გონებამახვილურად არის შერჩეული. ლათინური ასოებით დაწერილი, მაცდუნებელი “Sex”-ი, სინამდვილეში, პროზაული “სქესია”. აქ ვერც პიკანტურ წიაღსვლებს შეხვდებით და ვერც სკანდალურ დეტალებს – ავტორი დიდ პოლიტიკაში ქალთა თვითდამკვიდრების აპრობირებულ მეთოდებზე გვიყვება.

“მასტერკლასი აქტიური ქალებისათვის” ყოველგვარი დიდაქტიკისგან თავისუფალი ჩანაწერების კრებულია. მსუბუქ და ემოციურ, კურიოზებით და ანეკდოტებისთვის შესაფერი რეალური სიტუაციებით სავსე წიგნში ყველაზე მეტად თვითირონიის მაღალი ხარისხი მხიბლავს.

მემუარული ყაიდის ლიტერატურა, როგორც წესი, ოდნავ მოსაწყენია ხოლმე, მაგრამ, ქალბატონი ხაკამადას იუმორის გრძნობის წყალობით, მოსკოვსა და ბრიუსელში, დავოსში და ტოკიოში, ყალმუხეთის სოფლებში და მალაიზიის ჯუნგლებში თავს გადახდენილი ისტორიები ერთი ამოსუნთქვით იკითხება.

ამბობენ, ასჯერ გაგონილს ერთხელ  ნანახი სჯობიაო. ამიტომ, დაინტერესებული მკითხველისთვის, პოსტის ბოლოს, შესაბამის ბმულსაც მივუთითებ და მხოლოდ იმას დავამატებ, რომ ჭკვიანი ქალი ყველგან ივარგებს: სამზარეულოშიც, საძინებელშიც და პოლიტიკაშიც.

ირინა ხაკამადა. Sex-ი დიდ პოლიტიკაში

ამ წიგნს განსაკუთრებით ველოდი.

ახალი ლიტერატურული ნუგბარის ხელში ჩაგდებამდე დღეები აქამდეც დამითვლია, გამომცემლობების ფეისბუქ-გვერდებიც ამიტალახებია და მაღაზიაშიც გავქცეულვარ დილაბნელზე  – რამდენიმე ეგზემპლარი ექნებათ და, არიქა, ვინმემ არ დამასწროს, ხელცარიელი არ დავრჩე-თქო…

მაგრამ ეს მაინც სხვა იყო.

თავის დროზე, მოცლილი იურისტი რომ გახლდით, საღამოობით, საჯარო ბიბლიოთეკის პერიოდიკის დარბაზს ვსტუმრობდი ხოლმე. “სარბიელის” შეკრულას დავითრევდი, ნომერ-ნომერ ვფურცლავდი, ჯერ ბოლო გვერდის საფირმო ფოტოკოლაჟს ჩავათვალიერებდი, მერე, სადღაც შუაში, ერთი წვერმოშვებული კაცის სილუეტით დამშვენებულ მოკლე ტექსტს ვეძებდი, “გიო ახვლედიანის სვეტი” რომ ეწერა თავზე.

საკითხავი ბლომად იყო მანდ, მაგრამ წლობით ნაგროვებ მტვერს უფრო იმ სვეტების გამო ვყლაპავდი.

ჰოდა, წარმოიდგინეთ ჩემი სიხარული, ამ რამდენიმე თვის წინ, “სულაკაურთან” რომ იკითხეს – აკა “სარბიელისთვის” რომ წერდა, თუ გახსოვთო.

როგორ არ მახსოვს-მეთქი, აღტაცებული ჭყლოპინი დამთავრებული არ მქონდა, ესეც მოაყოლეს – რას იტყვით, წიგნად რომ გამოვცეთო…

… კალენდარი რომ ვხაზე, სადაც ხელი მიმიწვდა, ყველგან რომ ვიწუწუნე, დანაპირებს აგვიანდება-თქო და ცა, დედამიწა და გამომცემლობის თანამშრომლები შევაღონე, აქ არ მოვყვები – ვერაფერი შვილი საამაყო საქციელია და თავად მრცხვენია, რომ ვიხსენებ. ასე იყო თუ ისე, ნანატრი დღეც დადგა და…

აგერ მიდევს ახლა, მაგიდაზე, ტომი მწვანე ერთიანით, მშიერ კატასავით ვუტრიალებ და, გემრიელი ლუკმის არ იყოს, ვერ გადამიწყვეტია, საიდან დავიწყო დაგემოვნება.

ისე, სვეტების კრებულს ერთი დიდი პლიუსიც აქვს – თუ გინდა, ალალბედზე გადაშლი, შუაგულიდან ან, თუნდაც, ბოლოდან შეყვები კითხვას და იოტისოდენადაც არ დაზარალდები, არაფერი გამოგრჩება.

“აკა მორჩილაძე “სარბიელში”, თქვენც გეცოდინებათ, ათტომეულად ჩაუფიქრებიათ და პირველი ნაწილი საწყის სამ წელს მოიცავს. ოღონდ, ადამის დროინდელია  და ყავლი გასვლიაო, გუნებაშიც არ გაივლოთ. აკა და ფეხბურთი – ჩემი ორი დიდი გატაცება, ისე გემრიელად არის შეზავებული, კეთილშობილი კონიაკის არ იყოს, დაძველება მხოლოდ წაადგება.

თუმცა, რატომ მხოლოდ ფეხბურთი? ყველა დროის საუკეთესო სპორტული გაზეთის საუკეთესო მესვეტე ჰოკეიზეც წერს, ძიუდოზეც, რაგბზეც, ზაფხულის ოლიმპიადაზეც, ჭადრაკზეც და კრივზეც. თან ისე წერს, რომ ყოვლად არასპორტულ მკითხველსაც კი გაუღვივებს ინტერესს.

ბებერი “მილანი” და “ბარსა”, “ბაიერნის” და “დორტმუნდის” ჯახი, პასარელა და კანიჯა, ერიკ კანტონასთვის მიწერილი წერილი, “ევრო-96″-ის ქრონიკები, რუს მორაგბეთა პირველი ძლევა, ქინქი და ყაველა, ინგლისური პრემიერ-ლიგა, NBA და მარად ცოცხალ-მკვდარი ქართული ბურთაობა, მანჩესტერული დერბი და ჩვენი ფაფხური ევროთასებზე  – მოკლედ, სპორტი თუ გიყვართ და მარილიან სიტყვასაც აფასებთ, სათქვენო ყოფილა, ნახეთ და მერე გამამტყუნეთ.

პროექტის სულისჩამდგმელის და რედაქტორის – ზურაბ მეძველიას წინათქმაც ზუსტად ისეთი დახვეწილია, აკას რომ ეკადრება და დიზაინიც შესაფერი… რბილგარეკანიანი წიგნები, ცოტა არ იყოს, უხერხული წასაკითხია, ეს ჩვენი სვეტები კი იმდენად კომფორტულია, მართლა ვერაფერს დაუწუნებთ.

ბევრი რომ არ გავაგრძელო, ჩემო კარგებო, აკას ძველი ახალი კრებული, ცნობილი ფრაზის არ იყოს, ნამდვილად ღირდა ლოდინად და ახლა მხოლოდ ის მეფიქრება, დანარჩენი ცხრა ტომის გამოსვლამდე რა გაძლებს…

პოეზიას პროზა რომ მირჩევნია, ათასჯერ მითქვამს, ბლოგსაც ეტყობა და, მგონი, ჩემმა ყველა სტუმარმაც იცის.

ერთი ეგ არის – არ არსებობს წესი გამონაკლისის გარეშე და დიანა ანფიმიადის ლექსებს, ჩემი ღრმად პროზაულობის მიუხედავად, მაინც დიდი სიამოვნებით ვკითხულობ.

“კონსპექტური მითოლოგიაც” მაქვს შინ და ცინცხალ “ახლოხედვის ტრაექტორიაზეც” მსმენია, სულ ახლახანს რომ გამოსცა “საუნჯემ”, თაროებზე კი “ცხელი შოკოლადის” ფერად-ფერადი ნომრებიც მომეძებნება.

“ცხელი შოკოლადი” ამ პოსტთან რა შუაშიაო, არა მგონია, ვინმემ მკითხოს, მაგრამ მაინც გეტყვით, რომ ზუსტად იქ დაიწყეს, ერთ მშვენიერ დღეს, დიანას კულინარიული დღიურების ბეჭდვა.

მე კიდევ სასუსნავზე დაწერილი ტექსტებზე ჰიჩკოკური დიეტის დროსაც ვერ ვამბობ უარს.

ჰოდა, ჩავუჯექი ამ, ყველა გაგებით, უგემრიელეს ჩანაწერებს და ისე მომეწონა, “შოკოლადის” ახალ ნომერს რომ მოვიხელთებდი, რედაქტორის სვეტის შემდეგ, პირველ რიგში, პრიალა ფურცლებზე სახელდახელოდ შეკოწიწებული მყუდრო სამზარეულოსკენ გავრბოდი ცხვირწაგრძელებული – აბა, დღეს რა სურნელი ტრიალებს-მეთქი.

წიგნად აკინძული “პირადი კულინარიაც” მაღაზიიდან კი არა, პირდაპირ გამომცემლობიდან წამოვაცუხცუხე – ვიცოდი, რომ უნდა გამოსულიყო და საგანგებოდ შევიარე.

ამგვარი ლიტერატურული პროექტი სიახლე როდია – “კულინარიული პროზა” დიუმასაც დაუწერია, სიმენონსაც და სტაუტსაც, მაგრამ ეს უფრო საინტერესო მგონია და არა მხოლოდ იმიტომ, რომ ქართულია  – ფსევდოპატრიოტიზმი, კი იცით, არ მახასიათებს. უბრალოდ, მართლა ასეა.

“ნირო ვულფის სამზარეულო წიგნში” მაგალითად, მხოლოდ მომზადების წესებია ჩაწიკწიკებული, და თუ მაინცდამაინც ქურასთან არ კითხულობ, ქვაბ-ტაფა-ქაფქირმომარჯვებული, სულო ცოდვილო, შესაძლოა, ოდნავ მოსაწყენიც კი გეჩვენოს. დიანას უგემრიელესი რეცეპტები ასეთივე უგემრიელეს ისტორიებთან არის შეზავებული და კრებულიც ლიტვური ბლინებით და მურაბებით კი არა, “გემოებით და ადამიანებით” – დახვეწილი ლიტერატურული პორტრეტებით იწყება.

მერე გრძელდება, მაგრამ რა გრძელდება… “იურული პერიოდის სამზარეულოს” – ბნელი ოთხმოცდაათიანების გაჭირვებაში გამოცდილ მეთოდებს – მეფური სადილით ახსნილი სიყვარულის ამბავი ენაცვლება, ლექს-რეცეპტს – სამამულო კულინარიის დიდი ბებიის – ბარბარე ჯორჯაძის აპოლოგია, “ყველაზე გემრიელი შოკოლადიც” აქ არის, ტკბილი შექერბერაკიც და ბუტერბროდებიც კრეატიული სახელით – “ვულგარული წიწაკები”.

სადღაც შუაში, “ლიტერატურა მთავარ კერძად” დაგხვდებათ, ისეთი ბიბლიო-გასტრონომიული ფანტაზიები, თამამად რომ ვიტყოდი, მარტო ამად ღირდა გამოცემა-თქო, სხვა, არანაკლებ საინტერესო ჩანაწერები რომ არ უმშვენებდნენ გვერდს.

ათასი თავბრუდამხვევი სუნით და არომატით გაჟღენთილ წიგნში კლასიკური რეცეპტებიცაა მიმობნეული. თან, ისე გემოვნებით, რომ ლიტერატურულ ქარგას ოდნავადაც არ ვნებს და “პირად კულინარიას” ადგილი საძინებელშიც მოეძებნება და სამზარეულოშიც.

ჰოდა, ჩემო კარგებო, თუ, მოლის მსგავსად, გემრიელი სასუსნავიც ისევე გიყვართ, როგორც გემრიელი საკითხავი, თუ კულინარიული სიურპრიზებიც გაინტერესებთ და გულითადი საუბრებიც სიამოვნებას განიჭებთ, საყოყმანო აღარაფერია – “პირადი კულინარია” სწორედ სათქვენო ყოფილა.

ძვირფასო ბიბლიოფილებო, გულზე ხელი დაიდეთ და მითხარით, რამდენჯერ გითქვამთ დანანებით, ესა და ეს წიგნი, ჰინდის და სუაჰილის ჩათვლით, ყველა ენაზე გადაუჭიკჭიკებიათ და მაინცდამაინც ქართული ვერსია არ მოგვეპოვებაო…

ან რამდენჯერ გაგხარებიათ, საყვარელი მწერლის ცინცხალ რომანს უმალ ჩვენეული თარგმანიც რომ მოჰყოლია…

როგორ მოახერხეს, “დიოგენეს” ჰკითხეთ – უკეთ აგიხსნიან. მე წიგნზე უნდა გიამბოთ.

თავიდანვე გეტყვით, რომ “აქ და ახლა” non-fiction-ია და ამისთვის კიდევ ერთი ქულა “დიოგენეს ბიბლიოთეკას“. გემოვნებიანი საკითხავის ძიებაში დავბერდი, მგონი, და რაღაც ვერ ვიხსენებ ბიბლიო-სერიას, ამგვარ ექსპერიმენტზე ასე თამამად რომ წასულიყოს და რომანებს დოკუმენტურ პროზას ურევდეს.

“რა სწას მას, ვისაც არ სწამს” ხომ გახსოვთ? უმბერტო ეკოს და კარდინალ მარტინის მიმოწერა, რომელმაც, თქვენი არ ვიცი და, მე ნამდვილად მასიამოვნა. ჰოდა, ესეც ეპისტოლარული კრებულია. ცხადია, ავტორები სხვა ჰყავს, ოღონდ, არანაკლებ საინტერესოა და სინიორ უმბერტო თუ მომიტევებს, შესაძლოა, მეტადაც კი…

ადრესატებიდან ერთი პოლ ოსტერია – “ნიუ-იორკული ტრილოგიის” და “მისნის ღამის” ავტორი, მეორე – ჯონ მაქსველ კუტზეე, სამხრეთაფრიკელი ნობელიანტი – “სირცხვილით” გეცოდინებათ. ჰოდა, ამ ორი პატიოსანი კაცის ვირტუალური დიალოგის გამოცემა იგეგმება ერთ თვეში, თუმცა, როგორც მოგახსენეთ, ჩვენ ვიყოჩაღეთ, ყველას და ყველაფერს დავასწარით და მშობლიურ ენაზე თარგმნაც მოვახერხეთ.

ჯონი 2008 წელს შეხვედრია პოლს, იქამდე ერთმანეთს დაუსწრებლად იცნობდნენ და კითხულობდნენ – ოსტერი ნიუ-იორკში, ბრუკლინში ცხოვრობს, კუტზეე – ავსტრალიაში. საერთოც ხელად გამოუნახავთ და სასაუბრო თემებიც, ცოტა ხანში ცხოველი მიმოწერაც გაუჩაღებიათ და ეს ელექტრონული წერილები ისე მოსწონებიათ, წიგნად აკინძვა ჩაუფიქრებიათ.

არ ვიცი, მავანი კრიტიკოსი იქნებ არც დამეთანხმოს, მაგრამ, რატომღაც მგონია, ოსტერს და კუტზეეს მიმოწერის დროს იმაზე არ უფიქრიათ – ამ ყველაფერს ოდესმე მილიონობით ადამიანი წაიკითხავსო. მარილი იმაშია, რომ მთელ წიგნში პოზიორობის ნასახსაც ვერ იპოვით, ტონი უბრალო და შინაურულია, ენა კი მარტივი და გასაგები.

რაზე არ საუბრობს ეს ორი მწერალი – გრიპის ვირუსსა და მსოფლიოს ეკონომიკურ კრიზისზე, სპორტსა და სემუელ ბეკეტის პიესების ახალ გამოცემაზე, მეგობრობაზე და პოლიტიკაზე, თანამედროვე სამყაროს ახალ სენზე – ზღვარგადასულ პოლიტკორექტულობაზე და კინოზე, სიყვარულზე და არტზე, დოსტოევსკიზე და საკუთარ, ჯერაც დაუმთავრებელ, რომანებზე… მოკლედ, ნებისმიერ თემაზე, რაც თავში მოუვათ. ზედმეტი დეტალიზაციით თავს არ შეგაწყენთ და არც არის საჭირო  – თვითონვე ნახავთ. ერთს გეტყვით მხოლოდ – სხვის წერილებში ცხვირის ჩაყოფა ასეთი საინტერესო იშვიათად ყოფილა.

ამგვარ წიგნებს, როგორც წესი, ნელა ვაგემოვნებ, აუჩქარებლად და გამოზოგვით, დღეში ორიოდე წერილს ვკითხულობ, მაგრამ ამ ნაწყვეტის შემდეგ სიამოვნების გახანგრძლივებაზე არც მიფიქრია. ცინცხალი ტომი მაშინვე ვიგდე ხელთ, ორ დღეში მოვუღე ბოლო და, გულწრფელად გითხრათ, ასეთი უყაირათო ხარჯვა სულაც არ მინანია.

სამიოდე წლის წინ “პარნასში” ერთი გემრიელი წიგნი ვიგდე ხელთ.

“პირადი ბიბლიოთეკა” ერქვა. მალხაზ ხარბედიას სვეტები იყო, “24 საათისთვის” დაწერილი და ერთად აკინძული. ავტორის თქმით, “რაღაც საშუალო სალაღობო რეცენზიებსა და მოკლე წინასიტყვაობებს შორის”.

დიდი ტირაჟით, მგონი, არც გამოსულა; სანამ “პარნასში” ვტრიალებდი, ორი გოგო შემოქაქანდა, არიქა, მოგვეცით, ხომ მიიღეთო. ერთი კვირის შემდეგ, მეგობრისთვის საჩუქრად რომ დავაპირე ყიდვა და მაღაზიას შევეხმიანე, აღარ გვაქვსო, მითხრეს.

კარგი წიგნების კითხვა ხომ სიამოვნებაა – კარგ წიგნებზე დაწერილი წიგნების დაგემოვნებაც ცხონება ყოფილა. სარამაგუს “იესოს სახარება”, კიარან კარსონის “სამყურას ჩაი”, აკას “უდაბნოს გლახები”, “კარლსონი”, “პატარა პრინცი” და კიდევ ორმოცაათამდე მშვენიერი წიგნის რევიუ… ზოგისა წაკითხვა მომინდა, ზოგისა – გადაკითხვა. ჩანთაში მეგდო და ვიზოგავდი იშვიათი ტკბილეულივით.

ჰოდა, არ გაგიკვირდებათ – მალხაზ ხარბედიას ახალი კრებული გამოვეცითო, “დიოგენემ” როგორც კი დააანონსა, წამიც არ დამიხანებია, – მე, რა თქმა უნდა, ცხვირიც ვერ გავყავი სამსახურიდან, – მეგობარი ვაფრინე.

მარტო სათაური აქვს ისეთი, ბლოგების კითხვის ეშხი და მუღამი თუ იცი, გვერდს ვერაფრით აუვლი.

ერთი ციცქნა ფოქეთბუქია, კოხტა, თეთრი გარეკანით, შესაძლოა, საკითხავად მთლად მოხერხებული ფორმატი ვერ იყოს; სამაგიეროდ, ჩანთით ისე ატარებ, ვერც იგრძნობ და სამსახურში ცუღლუტობა თუ დააპირე, მაინცდამაინც არც არავის მოხვდება თვალში.

ბლოგები ტყუილად კი არ მიხსენებია – ტექსტების უმრავლესობა თავის დროზე რადიო “თავისუფლების” საიტზე გამოუქვეყნებიათ და დაინტერესებულ მკითხველს, წესით, გადაბულბულებულიც უნდა ჰქონდეს, მაგრამ, დამეთანხმეთ, ონლაინ კითხვა ერთია და ხელის გაწვდენაზე რომ გიდევს წიგნად აკინძული – მეორე.

“მამაჩემი, ბობ დილანი და კაცი საკაბელოდან”, წინამორბედისგან განსხვავებით, წმინდა ლიტერატურული კრებული არ გახლავთ. ოღონდ არ მითხრათ, უინტერესო ყოფილაო. ანოტაციებისა და რევიუების კითხვა როგორ მიყვარს, კი გეცოდინებათ, მაგრამ სხვა თემებიც ხომ არსებობს და სარჩევს თვალს რომ გადაავლებთ, მიხვდებით – ამ წიგნს, სანამ ყუამდე არ ჩაიყვან, ვერ მოეშვები.

ქალაქის ამბებიც არის აქ და მიტოვებული ფშავისაც, პოლიტიკაც (აბა, უამისოდ როგორ!) და აგვისტოს ხვატში თბილისში ჩარჩენილი კაცის თავგადასავალიც, სელინჯერის, ოთარ ჭილაძისა და თამაზ ჩხენკელის მოსაგონარიც. ჰო, კიდევ ალტერნატიული ტფილისის ქრონიკა. “ბუკინისტები ალტერნატიულ ტფილისში” მომეწონა ძალიან და ტფილისური ჯაზის ალტერნატიული ისტორია – ლეგენდარული ტექსტი, თავის დროზე ფორუმებზე რომ იდებოდა ნაწილ-ნაწილ.

ახლა, ავტორის ყველა სიტყვას გულის ფიცარზე დაიწერთ-მეთქი, ვერ დავიჩემებ და არც არის აუცილებელი – ბლოგი ისეთი რამეა, სხვისი აზრის გასაგებად უფრო კითხულობ, რაღაცებს გაიზიარებ, რაღაცებს – არა. აქაც ასეა. საკამათოდაც განეწყობი ალაგ ალაგ და ხარისხიანი საკითხავი რომ გარანტირებულია, ამას რაღა მტკიცება უნდა.

გულზე ხელი დაიდეთ და ისე მითხარით, ხომ გქონიათ შემთხვევა, საუკუნის წიგნს რომ კითხულობ, კითხულობ და უცებ ხვდები – დღევანდელობაზეა დაწერილი?

ზუსტად მიგნებულ სიუჟეტთან ერთად, მწერლის გენიალურობის ბრალიცაა. ისეთი რამ დაუწერია, საუკუნის მერეც რომ აფორიაქებს მკითხველს.

სწორედ ასეთი მწერალია ჯორჯ ორუელი, უაღრესად თანამედროვე, და, ალბათ, ამიტომაც თარგმნიან ხშირად და სიამოვნებით ჩვენი გამომცემლობები.

ოღონდ,  აქ არც სიმართლის სამინისტროზე ვაპირებ თხრობას, არც “უფროს ძმასა” და ლეგენდარულ ფორმულაზე: “2+2=5″,  არც იმ უკვდავ ფრაზაზე, ახლა რომ გაგახსენდათ –  “ყველა ცხოველი თანასწორია, მაგრამ ზოგიერთი უფრო თანასწორია, ვიდრე სხვები “. ესენი სხვა დროისთვის იყოს…

დღეს ახალგადმოქართულებულ წიგნზე გიამბობთ და ბარემ აქვე ვაღიარებ, რომ ნამდვილად არ ვიცოდი, ორუელს სამხედრო კორესპონდენტის ჩანაწერებიც თუ ჰქონდა აკინძული.

“პატივი კატალონიას”  ესპანეთშია დაწერილი, გაგანია სამოქალაქო ომის დროს.

ესპანეთის სამოქალაქო ომზე მხოლოდ ის ვიცოდი, რითაც საბჭოთა პროპაგანდა გვიჭედავდა ყურებს – მამაცი რესპუბლიკელები, ნაძირალა ფრანკისტები, “¡No pasarán!”, ფაშისტი კაუდილიო და მოხალისეთა ინტერბრიგადები… ჰო, კიდევ – თბილისში ჩამოყვანილი ესპანელი ბავშვები.

ძმათამკვლელ ომში დაღუპულებს ერთ საძმო საფლავში რომ კრძალავდნენ, მოგვიანებით გავიგე.

ჰოდა, ორუელის აქამდე უცნობ ტექსტთან და დათო აკრიანის თარგმანთან ერთად ისიც მაინტერესებდა, როგორ ხედავდა მწერალი სამოქალაქო ომს. ჩვენი მახსოვს ძალიან კარგად და იმიტომ. ესეც არ იყოს, ამ ოხერი პოლიტიკის გამო ისეთი პოლარიზებულია დღეს საზოგადოება, ერთი თოფს არ ესვრიან ერთმანეთს, თორემ სხვას არაფერს აკლებენ.

წუნია მკითხველს “პატივი კატალონიას” შესაძლოა, მიკერძოებულ წიგნად მოეჩვენოს და, კაცმა რომ თქვას, სადღაც მართალიც იქნება – არა მგონია, ორუელს სრული, ყოვლისმომცველი, ობიექტურზე ობიექტური პანორამის შექმნა ჰქონოდა მიზნად – აღნუსხავდა იმას, რაც მის თვალსაწიერში ხვდებოდა. მეორეს მხრივ, თვითმხილველის ჩანაწერები ყოველთვის უზომოდ საინტერესოა. მით უფრო, თუ თვითმხილველი რომელიმე მოცლილი გრაფომანი კი არა, მსოფლიო ლიტერატურის კლასიკოსია.

ამ წიგნში ოსტატურ პასაჟებს და მახვილგონივრულ ლიტერატურულ მიგნებებს ნუ ელით. არც ჟანრია ისეთი, სიტყვიერი ეკვილიბრისტიკა მაინცდამაინც უხდებოდეს და არც ორუელია ის მწერალი,  მკითხველის მოხიბვლას ამგვარად ცდილობდეს. “პატივი კატალონიას” სულ სხვა ტონალობის ტექსტია. მე თუ მკითხავ, ძველ ფოტოალბომს უფრო ჰგავს. ფოტოშოპი რომ არ არსებობდა, იმდროინდელს. ამიტომ, ყველა კადრი შეულამაზებელია და უტყუარი.

“პატივი კატალონიას” ამო საკითხავი ნამდვილად არ არის. დილით ნაღებიან ყავაზე მისაყოლებლად უკეთესი ტექსტის პოვნაც შეიძლება, მაგრამ თუ ისტორია და პოლიტიკა გაინტერესებთ,  ორუელი მოგწონთ და ხარისხიან თარგმანსაც აფასებთ, მე მგონი, ეს წიგნი ზუსტად სათქვენოა.

იანვარმა, შეამჩნევდით, საძილე და საკითხავი ამინდებით გაგვანებივრა. სინოპტიკოსებს მტერი ენდო, მაგრამ თებერვალიც ასეთი იქნებაო, ამტკიცებენ. მგონი, ის დროა, თადარიგი დავიჭიროთ და უკვე გადადებულ წიგნებთან ერთად ახალი სასუსნავიც მოვიმარაგოთ.

ჰოდა, ჩემო კარგებო, მოლიმ რკინის ქალამნები ჩაიცვა, ხელში რკინის ჯოხი დაიჭირა და ისევ დაიარა გამომცემლობები; აბა, თქვენთვის იმ წიგნების ჩამონათვალი ხომ უნდა გაეხერხებინა, სულ მალე რომ გამოჩნდება ბუქსთორების თაროებზე. ისედაც არ გამოგრჩებოდათ, ეჭვიც არ მეპარება, მაგრამ ჩემი ბლოგის მკითხველები ნიუსებს რომ პირველნი შეიტყობენ, მეც მიხარია და თქვენთვისაც ღრმად კომფორტული და მოსახერხებელი მგონია.

ბევრი რომ არ მოგაცდინოთ, პირდაპირ საქმეზე გადავიდეთ.

სულ მაინტერესებდა, რას შეარჩევდა “დიოგენე” საფირმო “დიოგენეს ბიბლიოთეკის” საიუბილეო, მეოცე ტომად და ა, ბატონო – ისეთი ტექსტია, ყველაზე წუნია მკითხველიც კი კმაყოფილი დარჩება – სემუელ ბეკეტის “მოლოი” – თავის დროზე ფრანგულად რომ დაიწერა და ინგლისურად თავად ავტორმა თარგმნა. ირლანდიული და მსოფლიო ლიტერატურის კორიფეზე, უკანასკნელ მოდერნისტსა და პირველ პოსტმოდერნისტზე ლაპარაკით თავს არ შეგაწყენთ, აქაური მკითხველისთვის აშკარად ზედმეტია; დასაწყისისთვის იმას გეტყვით, რომ “მოლოის” – ბეკეტის ერთერთ ყველაზე წარმატებულ რომანს უაღრესად საინტერესო სტრუქტურა აქვს და დანარჩენს უკვე თავად ნახავთ.

დათო გაბუნიას აქამდე მხოლოდ თარმანებით ვიცნობდი; რა ვქნა, თეატრალი მე არ ვარ და სპექტაკლებზე სიარულს მულტფილმების ყურება მირჩევნია. სამაგიეროდ, გემრიელად დაწერილ პიესებს ვკითხულობ დიდი სიამოვნებით. ჰოდა, “დიოგენეს” კიდევ ერთი ახალი სასუსნავი დათოს პიესების კრებულია – “რამდენიმე დამამძიმებელი გარემოება”, ”HOLLAND HOLLAND”, ”ლავინიას ყურები”, და ”თურქი ბიჭის, სეფიდეხ ნესინის ცხოვრება და აღსასრული” – სათაურები დამაინტრიგებლად გამოიყურება და მეტი რა გითხრათ, მივიდეთ, ვნახოთ და დავამარცხ… კი არა და განვსაჯოთ.

“დიოგენეს” მესამე სიახლე რომენ გარის ახლად გადმოქართულებული რომანია. აი, იმ რომენ გარის – დიდი მისტიფიკატორი რომ ბრძანდება, გონკურის პრემიის მეორედ აღება რომ მოახერხა მოგონილი გვარ-სახელით. “ამის იქით თქვენი ბილეთი არ გამოდგება” ერთი შეხედვით, სტანდარტულ სიუჟეტზეა აგებული – ხანშიშესული ბიზნესმენისა და 22 წლის ბრაზილიელი გოგოს სიყვარულის ამბავზე. ამისთანა სანტიმენტალურ, გულისამაჩუყებელ თემაზე აქამდეც ბევრჯერ დაუწერიათ, მაგრამ რომენ გარისგან აშკარად მეტს ველით და ეშმაკი რომ დეტალებშია, კი გეცოდინებათ.

“სულაკაურმა“, გამეორება ცოდნის დედააო და თებერვალში ის წიგნები მოამრავლა, განსაკუთრებული მოწონება რომ დაიმსახურა და ტირაჟიც ამოეწურა. ჰოდა, ჩემო კარგებო, თუ დათო ტურაშვილის “ტყეების მეფე”, “იყო და არა იყო რა” ან ინგლისური “ჯინსების თაობა”, ფამუქის “მდუმარე სახლი”, გიორგი მაისურაძის “მართლმადიდებლური ეთიკა და არათავისუფლების სული”, პოტერიადას ტომები ან სულაც პაოლო კოელიო გჭირდებათ, თებერვლიდან მაღაზიებში შეიარეთ – ცინცხალი რეპრინტები დაგხვდებათ.

სიახლეებიც აქვთ – ლუდვიგ ფონ მიზესის “ბიუროკრატია”, ეკატერინე ტოგონიძის “ასინქრონი” და ჰალდურ თანერის “სანჩოს გასეირნება“. სულაკაურს ახალი ლიტსასუსნავი არ მოეძებნებოდეს, ასეთი გაუგონარი ამბავი მე არ მახსენდება…

“პალიტრა L“-მა – ჩვენთან სულ სიახლეებია, მაგრამ ახლა განსაკუთრებით ორი წიგნი გვეამაყებაო. ერთი, უილიამ ჯოისის და ლორა გერინგერის ,,სენტ ნიკოლას ჩრდილოელი და ბრძოლა კოშმარების ხელმწიფესთან” – ვეჭვობ, განსაკუთრებით ბავშვებს გაახარებს; მე ჯერ ვერაფერს გეტყვით – პრემიებით და ჯილდოებით დახუნძლული ავტორები კი ჰყავს, მაგრამ ვაღიარებ, მათი არაფერი წამიკითხავს. ჯადოსნური ფენტეზი რომ არის, გარეკანსაც ეტყობა; სანტა-კლაუსის უჩვეულო, განსხვავებული ისტორიააო, ანოტაციას მოვკარი სადღაც თვალი და აღარც გამიგრძელებია – სჯობს, სიურპრიზად დავიტოვო. ეს პირველი ტომია, მეორეც იქნებაო, დაგვაიმედეს და წინასწარ ვიფშვნეტ ხელებს.

მეორეს რაც შეეხება – სრულიად ახალი პროექტია; სტარტს 10 მარტიდან აიღებს, მაგრამ იმდენად საინტერესო მეჩვენა, რომ ახლავე უნდა მოგიყვეთ. “პალიტრა ელი”, არც მეტი, არც ნაკლები, TIME-ის – ამერიკული და მსოფლიო მედიის ფლაგმანის რჩეული მასალების გამოქვეყნებას იწყებს. მთელს მე-20 საუკუნეს თექვსმეტ ტომში მოაქცევენ; პირველს “დიდი ომიდან დიდ დეპრესიამდე” ჰქვია, მეორეს – „ფაშიზმი“; საუკეთესო სტატიები, ექსკლუზიური ფოტომასალა, ანალიტიკა, ინტერვიუები – რა ვიცი, რა აღარ გველოდება; პროექტი მარტო ამბიციური კი არა, მეტად რთულია, რედაქტორებს მძიმე სამუშაო ელით და ძალიან მაინტერესებს, რა პროდუქტს შემოგვთავაზებენ.

ქარჩხაძის გამომცემლობა სიახლეებს და სიურპრიზებს მარტისთვის გეგმავს და ცოტა ხანს ლოდინი მოგვიწევს, მაგრამ ბარემ ვისარგებლებ და გეტყვით – “საბავშვო კლასიკას” გადახედეთ. ორი ტომია ჯერ, მაგრამ ისეთი, თითებს ჩაიკვნეტთ – “პიტერ პენი და ვენდი” და კიპლინგის “აი ასეთი ამბები“; მშვენიერი თარგმანი, ფანტასტიური, ორიგინალი ილუსტრაციები. საკოლექციო გამოცემებია და ეს სერია რომ არ გაგრძელდეს, გულიც გამისკდება.

“არტანუჯის” სპორტული სერია ხომ გახსოვთ? ბექჰემს, კანს და რუნის რაფაელ ნადალის ბიოგრაფიაც დაემატება – ჩოგბურთის მოყვარულები არ დაგვეჩაგრონო. კიდევ – “სტივ ჯობსი – სხვაგვარად მოაზროვნე” – საინტერესოზე საინტერესო წიგნი. სიახლეები “ინტელექტსაც” აქვს – ნინო ნადირაძის “ჩემო ცვილის ქვეყანავ” და ლელა სამნიაშვილის “ლოცვა აბსტრაქციად” – ცინცხალი ლექსების კრებული – გურმანებისათვის.

მე კი, სიმართლე რომ გითხრათ, ყველაზე მეტად ირანელი ნობელიანტი ქალის – შირინ ებადის “ოქროს გალიას” ველოდები. იმ ოჯახის ისტორიაა, პოლიტიკურმა დაპირისპირებამ რომ გაანადგურა – ერთი ძმა კომუნისტი იყო, მეორე – შაჰის გენერალი და მესამე – ჰომეინის მომხრე… სულო ცოდვილო და ნამეტანი აქტუალურია ჩვენთვის. თან, ყველაფერს რომ თავი დავანებოთ, სალომე ბენიძის თარგმანია, ანუ კიდევ ერთი უგემრიელესობა გველის წინ.

ვათვალიერებ ახლა ჩამონათვალს და ყველაზე მეტად მრავალფეროვნება მომწონს – საკბილოს ყველანაირი გემოვნების და ასაკის მკითხველი იპოვის. ასე რომ, ჩემო კარგებო, შეთვალიერებული წიგნები მოინიშნეთ და გამომცემლობების ფბ-გვერდებს დაუდარაჯდით. თებერვალი მოკლე თვეა, სიახლეებს ლამის ყოველდღე უნდა ველოდოთ და რამე არ გამოგრჩეთ.

დღეს იმ წიგნებზე ვაპირებ მოყოლას, აპრილის თვეში რომ გამოჩნდება მაღაზიებში და, ბიბლიოფილებო ამა ქვეყნისა, ყურადღებით იყავით, არაფერი გამოგრჩეთ.

“პალიტრა L“-ს გონკურის პრემიის ახალი მფლობელის – მიშელ როსტენის “შვილი” გადმოუქართულებია; 21 წლის გარდაცვლილი ბიჭის ამბავი, თავად რომ ყვება სიკვდილის შემდეგ, ამო საკითხავი არ უნდა იყოს, მაგრამ ვინ თქვა, რომ წიგნები მხოლოდ გასართობად იწერება? თემაა ისეთი, გულგრილად გვერდს ვერ აუვლი; ავტორსაც უვარგია – საუკეთესო დებიუტისთვის გონკურს ასე ჰაიჰარად არავის აძლევენ; ჰოდა, ვნახოთ და განვსაჯოთ.

“პალიტრას” მეორე სიახლეზე ბევრი ლაპარაკი, მგონი, ზედმეტიც კია; ჯონ გრიშემის “ფირმაც” ძალიან კარგად გეცოდინებათ და ამ გადასარევი წიგნის მიხედვით გადაღებული ფილმიც, ტომ კრუზით მთავარ როლში. “ფირმის” რუსული თარგმანი “ქინდლში” მიდევს და აგერ გადმოქართულებულსაც ვეღირსეთ. ჯერ ყდაა ისეთი, მარტო ამის ხათრით იყიდი… თან პალიტრას ეს სერია მომწონს. “მოსამსახურეო”, “სტამბოლელი ნაბიჭვარიო”, ფილიპ როთის “ადამიანური ლაქაო”, ეშმაკის და პრადას ამბავიო…  ახლა იურიდიული თრილერიც. მოკლედ, რაც კარგია, კარგია – ვერაფერს იტყვი; თაროზე ჩაწიკწიკებულებს რომ გავხედავ, მალამოდ მეცხება გულზე.

“დიოგენეს” ოთხი ისეთი წიგნი ჩაუფიქრებია სააპრილოდ, არც კი ვიცი, რომელით დავიწყო. ჯულიან ბარნსის “ფლობერის თუთიყუში” ხომ იცით? “დიოგენეს ბიბლიოთეკას” რომ დაემატა შარშან. ჰოდა, ბარნსის კიდევ ერთი, 2011 წელს დაწერილი რომანი გადმოუქართულებია ზაზა ჭილაძეს; “დასასრულის განცდას” ფრიად დამაინტრიგებელი ანოტაცია აქვს და ბუკერის პრემიაც დაუმსახურებია – არ არის ხელიდან გასაშვები წიგნი.

მთავარი ნიუსი კი მაინც “ბნელი კოშკის” პირველი ნაწილია –  სტივენ კინგის თითების ჩასაკვნეტ ქართულ სერიას ლეგენდარული რვატომეული ემატება. “მსროლელს” წუთისწუთზე ველოდებით მაღაზიებში. ნიკა სამუშიას თარგმანია, არ დაგავიწყდეთ და ყდაზე ნიკას გვარი რომ უკვე ხარისხის ნიშანია, კი გეცოდინებათ.

“წიგნები მთელი ოჯახისთვისო”, ტყუილად კი არ აწერია “სულაკაურის” საფირმო ჩანთებს; ამ გამომცემლობაში უმცროსებიც ახსოვთ და უფროსებიც; ყველაზე პატარების ისედაც ტევად თაროს აპრილიდან ფერად-ფერადი, უხვად ილუსტრირებული და ფრიად სახალისო ზღაპრები შეემატება; მთავარი სიურპრიზი კი სინემანიაკებს გაახარებს – ამ გაზაფხულზე კინოსერია დაიქოქა, თან ხმაურიანად და საინტერესოდ – “ცისფერი მთებით”, “ფორესტ გამპით” და ტიფანისთანაც მიგვიპატიჟეს საუზმეზე; ახლა, სამ წიგნზე რომ არ შეჩერდება ეს ამბავი, ცხადზე ცხადია და ბიბლიოფილ სინემანიაკებს, მგონი, ახალი გასართობი გამოგვიჩნდა – იმის გამოცნობა, შემდეგი ტომები რომელ კინოშედევრს დაეთმობა.

ლოგოს პრესი “პრინცესების საყვარელი ზღაპრების” გამოცემას აპირებს; მსოფლიოს ყველა დროის საუკეთესო და ყველასთვის საყვარელ  ზღაპრებს ერთი ყდის ქვეშ მოაქცევენ. აქეთ ჰენზელი და გრეტელიო, იქით თოვლის დედოფალიო,  წითელქუდაო, კონკიაო… პრინციპი ძნელი გამოსაცნობი არ უნდა იყოს, თუმცა, სულო ცოდვილო, და რატომღაც მგონია, რომ ამ პრინცესების ზღაპრებში ჩაჭყეტვაზე პრინცებიც არ იტყვიან უარს.

აი, ასეთი გეგმები აქვთ ჩვენს გამომცემლობებს სააპრილოდ და მე თუ მკითხავ, – არც ისე ცოტაა, მკითხველს არჩევანის საშუალება არ ჰქონდეს და არც ისე ბევრი, დაიბნე და რამე გამოგრჩეს. თან, ისიც გაითვალისწინეთ, რომ ეს მხოლოდ ნაწილია – მთელი თვეა წინ და ვინ რა სიურპრიზს გვიმზადებს, კაცმა არ იცის. აგერ, სულაკაური ორი იმისთანა თარგმანის გამოცემას გეგმავს, ლამის არის, კალენდარზე დღეების გადახაზვა დავიწყო…

არა, საინტერესო სიახლეების ნაკლებობას ნამდვილად არ ვუჩივით – თვე არ გავა, თითებჩასაკვნეტი ლიტერატურული ნუგბარი არ მოგვიმზადონ გამომცემლობებმა, მაგრამ საინტერესო ერთია და საჭირო – მეორე…

ხომ იცით, პათეტიკა ჩემი საქმე არ არის, იოანე ზოსიმეთი და ქართული ენის საღვთო მისიით თავს არ შეგაწყენთ; ბევრად მიწიერი და პრაგმატული არგუმენტებიც არსებობს – ენა სახელმწიფოს ერთ-ერთი ატრიბუტია, მოსავლელი და მოსაფრთხილებელი; ესეც რომ არ იყოს, დამახინჯებული გამოთქმები ყურში ხანჯალივით მესობა. და, დარწმუნებული ვარ, არა მხოლოდ მე.

ახლა, მთლად ქართული ენის პალატის წევრივით მეტყველებას არავის ვთხოვ, მაგრამ ისიც ხომ ფაქტია, რომ გამართული ქართულით მოსაუბრე ადამიანები დინოზავრებივით გადაშენების პირას არიან; სამაგიეროდ, “ვსვავ”, “მასხავს”, “კარგით” ისე გახშირდა, უნებურად დაეჭვდები, გრამატიკის წესები ხომ არ შეცვალესო.

ქართველობა ისევ გვეამაყება, ადათ-წესებს ისევ ხმალამოწვდილი ვიცავთ, მაგრამ გაუკუღმართებული ევროპის შემრისხველი კომენტარები, როგორც წესი, ლათინური შრიფტით და, სულ მცირე, ორი-სამი შეცდომით იწერება.

“მიხაილოვის საავადმყოფო” და “ალექსანდროვის ბაღი” თვალსა და ყურს ერთად ჭრის. სწორი ფორმა თითქოს ყველამ იცის, მაგრამ რა გინდა…

ჯერ ავტორისა ვთქვათ – ზინა გაბიჩვაძე, ბლოგერი, ფილოლოგი და თბილისის ყველაზე მაგარი სკოლის პედაგოგი. ჰოდა, მეტი საქმე არ აქვთ ნიუტონელებს, ჩვეულებრივი წიგნების წერაზე დაკარგონ დრო…

არ ვიცი, იქნებ გახსოვთ კიდეც, ქალბატონ ზინას ბლოგი ჰქონდა; ბლოგოსფეროს (და არამხოლოდ) ქართული ენის გრამატიკის საიდუმლოებებს უზიარებდა, ოღონდ ჩვეულებრივ მოკვდავთათვის გასაგებ ენაზე, მარტივად, მოსაწყენი წესების და სქემების გარეშე.

ჰოდა, ამ პოსტების კრებულია ეს “ქართული ენა ზარმაცებისათვის”. გრამატიკაზე გეჭორავებითო, ავტორმა, და რა ჯობია, საინტერესო რაღაცებზე იუმორით, ენამოსწრებულად რომ გიყვებიან. თან ხალისობ, თან სწავლობ.

მარტო ბლოგერებისთვისაა ეს წიგნიო, ცხადია, არსად აწერია გარეკანს – ყველას გამოადგება, ვისაც ხეირიანი ქართულით მეტყველება სურს, მაგრამ ყველაზე მეტად ჩვენ გვჭირდება. რედაქტორები არ გვყავს, შეცდომებს არავინ გვისწორებს და ვერ წარმოიდგენთ, რა უსიამოვნოა, საინტერესოდ ჩაფიქრებულ პოსტს დასანანი გრამატიკული ლაფსუსი რომ აფუჭებს.

აპრილის ბოლოს იქნებაო, “სიესტაში” ამბობენ. ჯერ ამ ბლოგს გადაავლეთ თვალი – წარმოდგენას შეგიქმნით; მერე წიგნიც მოგვისწრებს, ერთად ვნახოთ და განვსაჯოთ.

ერთი თვეა, მაგიდაზე ფეხმოუცვლელად მიდევს ეს გადასარევი ლექსიკონი. ჰოდა, დარწმუნებული ვარ, ზარმაცების გრამატიკაც გამომადგება.

ყველაფერი ფილმით დაიწყო.

ცოტა უცნაური კია, ფავორიტი მწერლის გაცნობას ფილმით რომ იწყებ, მაგრამ ასე იყო და რა ვქნა, ტყუილს ხომ არ ვიტყვი.

დიდი ხნის წინ, სოფელში ვნახე, ადამისდროინდელ შავ-თეთრ ტელევიზორში. შონ კონერი, გულის ამაჩუყებლად ნორჩი კრისტიან სლეიტერი და ერთი გადასარევი გოგო, რომლის ვინაობა დღესაც არ ვიცი. ფილმს “ვარდის სახელი” ერქვა და, როგორც მერე გავარკვიე, უმბერტო ეკოს რომანის მიხედვით იყო გადაღებული.

იმ დროს რომანები კი არა, სახელმძღვანელოები ჭირდა და “ვარდის სახელს” სად ვიპოვიდი; ისევ საჯაროს საცავებში გულმოდგინე ქექვის შემდეგ მივაგენი ძველ რუსულ თარგმანს წითელი ყდითა და ურიცხვი კომენტარით; აკადემიური გამოცემა იყო, ეგრე კი ნუ უყურებთ.

მერე  ბიბლიოფილმა მეგობარმა A4 ფორმატის ფურცლებზე მიკროსკოპული შრიფტით ამობეჭდილი “ფუკოს ქანქარა” მათხოვა და, მგონი,  იმ “ქანქარას” გადაყვა კიდეც ჩემი მხედველობა, მაგრამ არ ვნანობ, დედას გეფიცებით – აშკარად ღირდა.

სამაგიეროდ, ახლა ეკოს წიგნები “ქინდლშიც” მაქვს და ყველაზე საპატიო თაროზეც მიწყვია.

ექვსი რომანის ავტორია (ჯერჯერობით). ცოტა არ ეთქმის, მაგრამ მკითხველის გული, ხომ იცით, უძირო ჭაა და დროდადრო ლიტერატურულ პორტალებს სასოებით ვსქროლავ, ეგებ რაიმე სანუგეშოს წავაწყდე-მეთქი.

სამაგიეროდ, ეკო-პუბლიცისტია ფრიად ნაყოფიერი და, მოლის ლიტერატურულ გემოვნებას თუ ენდობით, ეკო-რომანისტზე არანაკლებ გემრიელად იკითხება.

ჯერ – “მინერვას მუყაო” – იტალიური “ესპრესოსთვის” დაწერილი სვეტების კრებული;  მერე -“არც იფიქროთ წიგნებისგან თავის დაღწევა”, ეკოს დიალოგი ჟან პოლ კარიერთან, რომანისტსა და ისტორიკოსთან, ბუნიუელის, გოდარის, ვაიდას, ფორმანის ფილმების სცენარის ავტორთან (ერთი წიგნის ფასი მარტო გარეკანი აქვს, მე თუ მკითხავთ); “ჯოისის პოეტიკა“; “ახალგაზრდა რომანისტის აღსარება“; “სრული სვლით უკან“… იმსიგრძე ნუსხაა, ნახევარს ვერ დაიმახსოვრებ. ჰოდა, თარგმნიან ეს რუსული გამომცემლობები ნება-ნება და რაღაცები ჩვენამდეც აღწევს.

ზოგი მხოლოდ ელექტრონულ ფორმატში მოიპოვება და “ქინდლში” მიდევს პატიოსნად. “ბაბილონური საუბარი“, მაგალითად, ან “შიდა რეცენზიები“. ორივე შედევრია, ჩემი მოკრძალებული აზრით. გადახედეთ, არ ინანებთ.

ღრმად პატივცემული ეკოს შემოქმედება ჩვენს მშობლიურ ენაზეც მოგვეპოვება და ამაზე რომ არაფერი ვთქვა, თავი უმადური მეგონება.

პირველად იყო სიტყვა… კი არადა, პირველად “ვარდის სახელი” იყო და რამდენჯერაც იმ ბუთქუნა წიგნს გადავშლი, ხათუნა ცხადაძეს ვლოცავ. ისეთი თარგმანია, ისეთი, რომ რა გითხრათ… დედანში მე არ წამიკითხავს და დანარჩენს ყველას მირჩევნია, ინგლისურის ჩათვლით.

პრეზენტაციაზე ვერ მივედი (as always) და მეორე დილით თბილისის ლამის ყველა მაღაზია შემოვირბინე. ორი ეგზემპლარი მინდოდა. ერთი – საჩუქრად. ჰოდა, ყველგან მიმეორებდნენ – გვქონდა და ეს წუთია, გავყიდეთო.

სამაგიეროდ, ახლა ჰარდქავერიც მაქვს და რბილყდიანი რეპრინტიც. პოკეტბუქად რომ გამოუშვან, იმასაც ვიყიდი. აი, ასეთი ხარბი ვარ და არ დამიწყოთ ახლა, სიხარბე მანკიერი თვისებააო – მაინც ვერ მომაშლევინებთ.

მეორე გემრიელობა სინიორ ეკოს და კარდინალ მარტინის მიმოწერაა. “დიოგენეს ბიბლიოთეკის” მშვენება. ავტორები ხომ არიან და არიან; თემაც – საინტერესოზე საინტერესო, ყოვლისმომცველი და ინტიმური: რწმენა და რელიგია. წარმატებისთვის განწირულიო, ასეთ წიგნებზე ამბობენ.

ჰო, “პრაღის სასაფლაოს” თარგმანზე საუბრობენ საგამომცემლო კულუარებში. დიდი ხანია, საუბრობენ, ჯერ იმედის მომცემი არაფერი ისმის, მაგრამ კარგ წიგნს უნდა დაელოდო კიდეცო, ფინიკიელ ბლოგერებს უთქვამთ.

აი, “ფუკოს ქანქარის” ქართული თარგმანისთვის, მზად ვარ, გამომცემელს, მთარგმნელს, რედაქტორს და დიზაინერს ერთად მივყიდო სული…

ჰოდა, სანამ ქართულ ეკოს ველოდებით, ამ ბმულს გადახედეთ. სულ ცინცხალი თარგმანია, მორიგი Non fiction მალე გამოდისო და ერთი თავი დაუდვიათ დასაგემოვნებლად.

ჩემი “საბა”

არ მგონია, ვინმეს დავიწყებოდა, მაგრამ მაინც იმით დავიწყებ, რომ ხვალ “საბაა“, წლის მთავარი ლიტერატურული მოვლენა, რუსთაველის თეატრში და “რუსთავი-2″-ის ღია ეთერში, ოცდაორში ოცდაორზე.

საერთო აზრი “საბაზე” კი არა, ნობელის ლიტერატურულ პრემიაზეც არ არსებობს. ზოგი ემადლიერება, ზოგი ეჭვის თვალით უყურებს – წიგნების ერთმანეთთან შედარება და საუკეთესოს გამოვლენა რა ახირებაა, ჩემთვის საუკეთესო ის არის, რაც მე მომწონსო, მაგრამ ფაქტია, “საბაზე” მაინც ყველაზე მეტს ლაპარაკობენ, ყველაზე დაწვრილებით განიხილავენ, შორთლისთში მოხვედრა ყველაზე მეტად უხარიათ და გამარჯვებითაც ყველაზე მეტად ამაყობენ.

ჰოდა, მოლი ამ ამბავს როგორ გამოტოვებდა. მით უფრო, ჩანთაში კუწკუწა მოსაწვევი უდევს და ორშაბათს ნომინანტებზე ნაკლებად არ ელოდება :). სანამ წლევანდელი ტრიუმფატორების ვინაობა გაგვიგია, მოდი, ერთად გადავხედოთ ნომინანტთა სიას – რა გვაქვს და რას ველით.

შეხსენება ზედმეტი მგონია, მაგრამ კიდევ ერთხელ და ძალიან მოკლედ – ფორმატზე: ჯერ ლონგლისტი ივსება მთელი წლის ლიტერატურული მონაგარით, მერე მკაცრად გასაიდუმლოებული ჟიური არჩევს რჩეულთა შორის რჩეულებს – შორთლისტს და ბოლოს უკვე – ლაურეატებს.

ვიდრე საქმეზე გადავალ, რამდენიმე აუცილებელი განმარტება უნდა გავაკეთო. რიტორიკაში წერია, ყველაფერი შესავლით უნდა დაიწყოს კაცმაო და მე ვინ ვარ, რომ ეს წესი არაფრად ჩავაგდო :)

შორთლისტში ჩემი მეგობრებიც არიან, ადამიანები, რომელთა წარმატებაც გულით მახარებს და ყოველთვის და ყველგან ვგულშემატკივრობ, მაგრამ ახლა ზედმიწევნით ობიექტური ვარ – წიგნებზე ვყვები და სხვანაირად არ გამოვა, ერთი კარგი ქართული ფილმისა არ იყოს, პირადი გრძნობები გვერდზე უნდა გადავდო.

წლევანდელი ნომინანტების სიას, თავადაც შეამჩნევდით, რამდენიმე გვარი აშკარად აკლია, რამდენიმე კი ისეთია, უხერხულად რომ აგაჩეჩინებს მხრებს, ამათ აქ რა უნდოდათო… ირაკლი კაკაბაძის და ანა კორძაია-სამადაშვილის არყოფნით, “საბამ”, ჩემი მოკრძალებული აზრით, ბევრი დაკარგა, მაგრამ ჟიურის სხვაგვარად გადაუწყვეტია და ვერაფერს გავაწყობთ.

კიდევ ერთიც: გამოცნობანას თამაშს არ ვაპირებ, რიგითი მკითხველი გახლავართ და რეგალიებით მოსილ მეტრებთან სად მოვალ, მაგრამ რაკი წიგნები, საბოლოო ჯამში, ჟიურისთვის კი არა, სწორედ რიგითი მკითხველებისთვის იწერება, ჩემს ნააზრევსაც მოგახსენებთ.

ყველაზე მძიმეწონიან – “საუკეთესო რომანის” ნომინაციაში ერთადერთ ინტრიგას ვხედავ – მისცემენ აკა მორჩილაძეს მეექვსე “საბას” “მორიდებული ზურმუხტისთვის” თუ ჯილდო ლაშა ბუღაძის ეპატაჟურ “Lucrecia515“-ს ერგება. აქ საფიქრალი მეტი არაფერი უნდა იყოს.

საუკეთესო პროზაული კრებულის  ტიტულის ყველაზე რეალურ კანდიდატად ფეისბუქის გვერდებზე არჩილ ქიქოძის “ჩიტის და კაცის ამბავს” ასახელებენ, მაგრამ მე უფრო დიანა ანფიმიადის ყველა გაგებით უგემრიელესი “პირადი კულინარია” მესიმპათიურება. ყოველმხრივ გამორჩეული ტექსტებია და არა მხოლოდ იმიტომ, რომ მსგავსი ლიტერატურულ-კულინარიული სინთეზი ჩვენთან აქამდე არ შექმნილა – ისედაც თავიდან ბოლომდე კარგია და ყელის ჩასაკოკლოზინებელი.

საუკეთესო პოეტური კრებულის წოდებისთვის ისეთი ავტორები იბრძვიან, სამ ლიტერატურულ პრემიას ეყოფა – სალომე ბენიძე, გაგა ნახუცრიშვილი, გიორგი ლობჟანიძე, ეკა ქევანიშვილი… თუმცა არ გამოვრიცხავ,  ტიტული ბათუ დანელიას ერგოს. მოკლედ, “სიკვდილის ჯგუფიო”, თუ გაგიგონიათ, ეს არის.

საუკეთესო თარგმანისთვის განკუთვნილ ჯილდოს, შარშანდელივით, “სულაკაური” და “დიოგენე” შეეცილებიან ერთმანეთს, თუმცა, შარშანდელისგან განსხვავებით, შორთლისტი, ცოტა არ იყოს, მოკლე მეჩვენება. “დიოგენეს” გადასარევი “დიოგენეს ბიბლიოთეკა” და სერია “ამერიკელები” აქვს და “სულაკაურთან” თარგმანი ერთ-ერთი პრიორიტეტია, ჰოდა, არც ამათი ლიდერობაა გასაკვირი. “დიოგენეს ბიბლიოთეკა” წელს ჯულიან ბარნსის “ფლობერის თუთიყუშით” და რედიარდ კიპლინგის “კიმით“ არის წარმოდგენილი, “ამერიკელები” – ქეთი ქანთარიას ფანტასტიკურად თარგმნილი როტის “პორტნოის სინდრომით“. “საბას” ალბათ სამივე იმსახურებს, მაგრამ ლუის კეროლის “ალისა”… უკაცრავად, “ელისი” ლეგენდა და საბავშვო ლიტერატურის საეტაპო ნაწარმოებია და, პრიზსაც, ვფიქრობ, გიორგი გოკიელი დაისაკუთრებს.

ყველაზე საინტერესო, ალბათ, მაინც დებიუტანტების პაექრობაა. ნამდვილი, ცინცხალი, მძაფრი, ავტორიტეტების არმცნობი… აქ ლია ლიქოკელია, რომლის “დევის ცოლის სიცილსაც” ლამის გამოცემის დღიდან “საბას” უწინასწარმეტყველებენ, რუსუდან რუხაძის უგემრიელესი “ჩაისთან მოსაყოლი ამბები” და Toresa Mossy-ს ფრიად ორიგინალური “სიბრძნე სიცრუისა“.  პირველ “საბას”, როგორც ვატყობ, ამ სამეულიდან ერთს არგუნებენ და სადებიუტო წიგნის გამარჯვება რამხელა ამბავია, თავად წარმოიდგინეთ.

ესეისტიკასა და დოკუმენტურ პროზაში აკას “ქართულის რვეულებია” წარდგენილი და აკასთვის უკვე გაცემული თუ აწი გასაცემი ყველა “საბა” არ დამენანებოდა, მაგრამ “ცრემლიანი სათვალეც” აქვეა, გოგი გვახარიას კინოსეანსიდან კინოსეანსამდე დაწერილი საქართველოს ისტორიის ფრაგმენტი, და ძალიან გამიკვირდება, პრემია სხვას თუ ხვდა წილად.

პიესებსა და ლიტერატურულ კრიტიკაზე ვერაფერს მოგახსენებთ – არ მიყვარს იმაზე ლაპარაკი, რასაც საფუძვლიანად არ ვიცნობ.

აი, ასეთი ამბებია, ჩემო კარგებო. მოლის პროგნოზი ხომ გაგაცანით, ახლა თქვენსას ველოდები. ბოლოს და ბოლოს, წიგნებზე საუბარი, წიგნების ავ-კარგი კი თქვენზე, მკითხველებზე უკეთ არავინ იცის.

კაცი არ მეგულება, ბავშვობაში დაბრუნება არ უნდოდეს. მეც ასე ვარ – დროდადრო მომეძალება ხოლმე ამის სურვილი, განსაკუთრებით კი მაშინ, როცა ისეთ წიგნს წავაწყდები, ერნსტ გომბრიხის “მსოფლიოს მოკლე ისტორია მოზარდებისთვის” რომ არის.

არა, მოზრდილებმაც რომ წაიკითხონ, განა რამე დაშავდება, მაგრამ სულ იმას ვფიქრობ, ოციოდე წლით ადრე რომ ჩამვარდნოდა ხელში ასეთი სასუსნავი, რა ბედნიერი ვიქნებოდი.

აი, თქვენ თვითონ წარმოიდგინეთ – კარგი წიგნები, მითუმეტეს – ამდენი საინტერესო და საჭირო ინფორმაციით გაძეძგილი, სანთლით კი არა, ჩირაღდნით რომ იყო საძებარი და საათობით რომ ვიქექებოდი ხან ბიბლიოთეკების მტვრიან საცავებში, ხან ნათესავ-მეზობლების თაროებზე და სადმე რამე მსგავსი დამხვედროდა, სადაც ყველაფერი, რის შესახებაც ნაწყვეტ–ნაწყვეტ ან ყურმოკვრით ვიცოდი, დალაგებულ–დავარცხნილი და კოხტად ჩამოწიკწიკებული იქნებოდა: ნეანდერტალელი ადამიანი გინდა თუ იულიუს კეისარი, სოლომონ ბრძენი თუ კლეოპატრა, ნაპოლეონი თუ ფრიდრიხ ბარბაროსა, პირამიდები თუ ბაბილონის გოდოლი, რაინდები თუ მეკობრეები, სპარტელები თუ ტროელები… რაზეც გნებავთ, იმაზე დაგენაძლევებით, რომ ჩემზე განათლებული და დელფოს ორაკულივით ყოვლისმცოდნე ბავშვი მეორე არ იქნებოდა იმ არემარეზე. სხვათა შორის, არც ჩემზე კმაყოფილი და ცოტა გაბღენძილიც :)

თან, რომ იცოდეთ, როგორ მიყვარდა, მეგობრები რომ მთხოვდნენ, რამე ახალი გექნება წაკითხული და მოგვიყევიო – მე თქვენ გეტყვით, დამეზარებოდა. ხანდახან მასწავლებლებიც შემასახელებდნენ ხოლმე – გაკვეთილზე თავისუფალი დრო გვრჩებოდა თუ როგორ იყო, ზუსტად ვერ გეტყვით :) მეც მოვაღებდი პირს და ჩამოვარაკრაკებდი თორმეტი დაფის კანონებს, ხიმინჯიანი ქოხების, ვიკინგების ლაშქრობების, ოპიუმის ომებისა და ეხნატონის რეფორმების ამბებს, გული კი მწყდება, მაგრამ… არა, რაღაც-რაღაცები ისტორიის სასკოლო კურსიდანაც კი ვიცოდი უკვე, მაგრამ მოჰენჯო–დაროზე, უფლისწულ გაუტამაზე, იონიელების აჯანყებაზე იქ არაფერი ეწერა. სხვათა შორის, არც ასეთი მშვენიერი ილუსტრაციები მახსოვს და არც პატარ–პატარა რუკები.

ეჰ… ცხონებული ბებიაჩემის თქმისა არ იყოს. ააფრინე ალალიო, რაც არ არი, არ არიო… სამაგიეროდ, გომბრიხის სხვა წიგნი მქონდა სახლში, დავწერე კიდეც ამაზე – “ხელოვნების ამბავი“. ჰოდა, დიდი საქმე, უკვე მოზრდილი თუ ვარ – მსოფლიო ისტორიაში ყოვლისმომცველი ცოდნითა და განსწავლულობით ვერც ახლა დავიტრაბახებ, ამიტომაც არც მეფე მენესის ამბების კითხვა მაწყენს, არც ჰამურაბის კანონებისა, ჩინეთის ავანჩავანიც მაინტერესებს, თანაც – ქრისტეს დაბადებამდე, არც კიმბერნები ვიცოდი, ვინ იყვნენ, რუდოლფ ჩხუბისთავის სახელიც პირველად გავიგე და არც დაი პინგის აჯანყებაზე მსმენოდა რამე.

აქამდეც მითქვამს – საბავშვო წიგნები იმისაა, რაც უფრო ადრე წაიკითხავ, მით უკეთესი, თორემ მოწიფულობაში გაწყენს და არ გაეკაროო, კი არავის უთქვამს. ასე რომ, თქვენი არ ვიცი და მე ეს უიქენდი მშვენივრად გავატარე, პლედში გახვეულმა, ყავის ფინჯნით – ერთ და გომბრიხის ახალი წიგნით მეორე ხელში. დასვენებაც ჩინებული გამომივიდა, წარსულში მოგზაურობაც და, საბოლოოდ მოლი ბლუმის ბლოგს ახლა ბევრად უფრო განათლებული მასპინძელი ჰყავს.

აი, ასე.

ჩემი ოჩობუქები :)

დღეს ერთ ზღაპრულ გამომცემლობაზე უნდა მოგიყვეთ.

ჰო, ნამდვილად ზღაპრულია, იმიტომ რომ სხვებს არაფრით ჰგავს :)

jჯერ ერთი,  მხოლოდ ვებ-სივრცეში არსებობს, ფრიად სიმპათიური ვებგვერდი აქვს და მკითხველებს ფეისბუქით ეკონტაქტება.

მეორე – ჭეშმარიტად ზღაპრული სახელი ჰქვია:  – “ოჩო”, “ოჩოპინტრე”.

და ყველაზე საინტერესო – ჯერჯერობით მხოლოდ ხუთი წიგნი აქვს გამოცემული.

ბევრ გამომცემლობაზე გეთქმით, თვალ-ყურს პირველივე დღიდან ვადევნებო? ჰოდა, მეც მანდ ვარ! რა სჯობია იმას, საინტერესო პროექტი შენ თვალწინ რომ იდგამს ფეხს, შენ კი გულისფანცქალით აკვირდები და ქომაგობ.

მოკლედ, დღეს “ოჩოპინტრეზე” გიყვებით. “ოჩოზე” და “პინტრეზე”. ყველაზე ზღაპრულ ქართულ გამომცემლობაზე.

ახლა აღარ მახსოვს, ჯერ წიგნებს გადავაწყდი რომელიღაც მაღაზიის თაროზე და მერე – სტუმართმოყვარე გვერდს ფეისბუქზე თუ პირიქით. ან რა მნიშვნელობა აქვს. მთავარი ის არის, რომ “ოჩოს” წიგნებს გულგრილად ვერ ჩაუვლი. აუცილებლად გაგექცევა თვალი, უნებურად წაეტანები და გადაათვალიერებ – ეს რა საყვარლობა დაუბეჭდავთო.

პოკეტბუქები როგორ მიყვარს, კი გეცოდინებათ. კოხტაა და კომფორტული. ოღონდ, ერთი ნაკლი აქვს – თუ კარგად არ არის აკინძული, შეიძლება ხელებში ჩაგეფშვნას. ჰოდა, ამ ჩვენი “ოჩოს” წიგნებს რომ ვუყურებ, სურვილი მიჩნდება, სხვებმა მისგან ისწავლონ “პოკეტბუქური ტექნოლოგია” – ისე გემრიელადაა გამოცემული, მხოლოდ ხელის შევლებითაც ისიამოვნებ.

რაც შეეხება შინაარსს… შთაბეჭდილება მრჩება, რომ “ოჩო” და “პინტრე” მკითხველს თავიანთ საყვარელ წიგნებს სთავაზობენ. რა გითხრათ, აბა –  გამომცემლობა რომ მქონოდა, თავიდან მეც ასე მოვიქცეოდი :)

დოსტოევსკისა იმდენი რამ არის თარგმნილი ქართულად, ერთ თავმოყვარე ოცტომეულს ეყოფოდა, მაგრამ “იატაკქვეშეთის ჩანაწერები” არსად შემხვედრია. ჰოდა, “ოჩოს” უთარგმნია აგერ. ვგონებ, პირველი წიგნი უნდა იყოს და ამაზე ღირსეული სტარტი რაღა გინდათ :)

სამაგიეროდ, “დიდი გეტსბი” მოიპოვება ორ ვარიანტად. მეორე “პალიტრასია”. თქვენი არ ვიცი, მე კი მიყვარს, ერთი რომანის რამდენიმე თარგმანი რომ მიდევს თაროზე – შედარება შეიძლება, დეტალებით ტკბობა, მხატვრულ ხერხებზე დაკვირვება…

“ოჩოს” მესამე წიგნს დიდი წარდგენა არ უნდა სჭირდებოდეს – გენერალ მაზნიაშვილის მოგონებებია. მისწრებაა ისტორიის და non fiction-ის მოყვარულთათვის და, როგორც ვხვდები, პირველად დაიბეჭდა. ასეთი მნიშვნელოვანი ფიგურის მემუარების გამოცემა დღემდე არც ერთ გამომცემლობას არ მოსვლია აზრად – ყოჩაღ, “ოჩო”!

მეოთხემ აგვისტოში ჩამოაღწია თბილისამდე, თქვენ მაშინ ზღვაზე იქნებოდით და, ვინ იცით, არც კი შეგიმჩნევიათ. ანატოლ ფრანსის “ანგელოზთა აჯანყება“, კლასიკა და კლასიკის საკადრისად თარგმნილ-გამოცემული.

მეხუთე სულ ახალია, ამ უიქენდზე ვიგდე ხელთ. კაფკას “პროცესია“, ფრიად ორიგინალური ქავერით და, საერთოდ, ოჩოს თან სატარებელ წიგნებს (ასე ეძახიან აქ პოკეტბუქებს) ათასიდან გამოარჩევ. სხვანაირია. მკითხველამდე სხვა სიყვარულით მოტანილი.

კიდევ რას აპირებენ, ოჩოს და პინტრეს ჰკითხეთ. მკითხველთან ურთიერთობა არ ეზარებათ და ამას ბარე ორ სახელმოხვეჭილ და ასწლოვანი ისტორიის მქონე გამომცემლობაზე უკეთ ახერხებენ.

დაბადების დღის მილოცვა არ დაგავიწყდეთ, ოღონდ. პირველ ნოემბერს ორი წლისანი ხდებიან და არა მგონია, მკითხველების მილოცვაზე მეტად რამემ გაახაროთ.

ჰო, ერთი მნიშვნელოვანი დეტალიც. ზღაპრული ფასი ადევს ამ “ოჩოს” წიგნებს. ჯერ ხომ ისედაც არ ღირს ძვირი და შანსს არ უშვებენ, კიდევ რომ არ დააკლონ.  ფესტივალი იქნება, გამოფენა თუ რაიმე აქცია, “ოჩოს” ყოველთვის მსუყე დისქაუნთი აქვს.

მოკლედ, არ არის დასაკარგავი კაცი ეს “ოჩოპინტრე”, დაწყებით მშვენივრად დაიწყო და დანარჩენზე, ერთ თაროს რომ გავავსებ წიგნებით, მერე ვილაპარაკოთ.

გამომცემლობა “სიესტა”

ერთი პატარა წიგნი მივაყოლე დღეს დილის ყავასა და სიგარეტს.

ფერფლი ლამბაქის კიდეზე რომ დამიცვივდა, მერეღა მივხვდი – დიდხანს ვმჯდარვარ გარინდებული, ოთხმოცდაათიანებისკენ პირმიქცეული და გურიის სუნში გახვეული, ბავშვობიდან ნაცნობ, დედულეთის სუნში.

ასე მარტო გურულები წერენ – ცალი თვალით რომ გეტირება და ცალით გეცინება. ალბათ იმიტომ, რომ მათი ყოფაც ასეთივეა და ისინიც ჟონგლიორისთვის შესაშური სიმარჯვით ბალანსირებენ სიცილ-ტირილის სახიფათო ზღვარზე; ერთი ზედმეტი მოძრაობა და ან იქით გადაიჩეხებიან, ან აქეთ. არადა, სწორედ ამ ბალანსმა მოიყვანა გურულები დღემდე, საწებლის რეცეპტიდან მოთქმა-ვაებაზე ელვისებური გადასვლის ხელოვნებამ, ავტორმა “გურული პარადოქსი“ რომ უწოდა.

პატარა წიგნი-მეთქი, ვთქვი წეღან. პატარა კი არა, პაწაწუნაა, სულ ერთი ციცქნა, გიორგი კეკელიძის “გურული დღიურები” და მაინც მთელ გურიას იტევს. აქედან შეიტყობთ, რომ გურულად სექსს აჯიბაკური რქმევია, ლობიოს ელვა რა არის, იმასაც გაიგებთ, გურული “ხარჯი ნაქნარიას” ლოგიკასაც ჩასწვდებით და სხაპასხუპით მოყრილი “რაფერ ხარ? როის ჩამოი? როის მიხვალ?” რას ნიშნავს, ამის ამოხსნაც თქვენზე იყოს.

ნათელა შეგიყვარდებათ აუცილებლად. არ შეიძლება, არ შეგიყვარდეთ ქალი, რომლისთვისაც ქვეყანა დაიქცეოდა თურმე, შვილიშვილს ძილის წინ ერთი ლექსი მაინც რომ არ ესწავლა.

ალისტრახოვიჩი ჩაგწყდებათ გულში, იმ კუნჭულში, სადაც ყველაზე სათუთი სიმებია გაბმული; ერთით ნაკლები სიმი დაგრჩებათ უეჭველად.

დათიკო ჟღენტის ამბავს მისი ბადიში გიმბერგი გიამბობთ და ამასაც დააყოლებს: “ქარიც მოტანილც ქარი წეიღეფსო, ხომაა ნათქუამი, – იგია ნაარმევი. სხვისი წანაგლეჯაი არკაც არ შიერგება!”

კიდევ რა მგონია, იცით? უთუოდ მიუბრუნდებით ერთ ეპიზოდს და გადაიკითხავთ, როგორ თოხნიდა სასიკვდილო სარეცელზე არონ ჩხარტიშვილი. ჩვენთვის, ვისაც თოხი და ბარი არასოდეს აგვიღია ხელში, არის ამაში რაღაცა მისტიკური, ბანალურად რომანტიკულ-ბუკოლიკური კი არა, ისეთი, სულს რომ შეგიგუბებს და ძლივსღა ამოგასუნთქებს.

კიდევ რა… არც არაფერი, გარდა იმისა, რომ მთელი დღეა, იქაურ განწყობაზე ვარ და მომპალი მანდარინის სუნი მიღიტინებს ცხვირში… გურულების განთქმული სტუმართმოყვარეობა, გამაოგნებელი იუმორი და მხოლოდ მათთვის დამახასიათებელი ხიბლი სიცოცხლეში ერთხელ ალბათ ყველა თქვენგანს გამოუცდია საკუთარ თავზე და თუ არა, ნება მიბოძეთ, ეს უდიდესი დანაკარგი გურულად და ხმამაღლა შევიცხადო, რადგან “მსოფლიო ორ ნაწილად იყოფა – გურულები და დანარჩენი”.

არავინ შემომედავოთ!

ძველ ბიბლიოთეკებში, თუ გახსოვთ, წიგნების გვერდით საგანგებო სტენდები იყო, ჟურნალებით სავსე.

საბავშვო, ფერადნახატებიანი კი არა, სერიოზული, სქელ-სქელი, ლიტერატურული ჟურნალებით.

“ცისკარი”, ‘მნათობი”, “საუნჯე”, “ლიტერატურული საქართველო”, “ჭოროხი” – აჭარის მწერალთა კავშირის გამოცემა; რუსულებიც მოიძებნებოდა აქა-იქ.

მაშინ მე საბავშვოებსა და ფერადნახატებიანებს უფრო ვეტანებოდი და ამათ მაინცდამაინც არც ვაქცევდი ყურადღებას. გემო მერე გავუგე, დიდობაში, საჯაროს საცავებსა და პერიოდიკის დარბაზში ქექვისას.

ჟურნალები ერქვა, თორემ ბარე ორ წიგნს აჯობებდა და, რაც მთავარია, ისეთი რაღაცები იბეჭდებოდა, იმ დროს წიგნად გამოცემას ვინ აღირსებდა. ჟურნალში იოლი იყო შეპარება. ჰოდა, ბეჭდავდნენ.

ახლა სხვა დროა, არც წიგნები გვაკლია, არც ახალი თარგმანები, გამომცემლობებიც გადასარევად მუშაობენ, მაგრამ ლიტერატურულ პერიოდიკას აქტუალობა არ დაუკარგავს. მეც ერთი დიდი თარო მუდამ ახალ-ახალი ჟურნალებით მაქვს სავსე.

დღეს სწორედ ერთ მათგანზე მოყოლას ვაპირებ.

“ლიტერატურულ პალიტრას” კარგა ხანია ვკითხულობ. ჯერ ჩემს ჯიხურში ვყიდულობდი, ნინო დეიდა მინახავდა სხვა რაღაცებთან ერთად; მერე, ერთ დილას, გოგონამ დამირეკა, გამოწერაზე ხომ არ იფიქრებთ, ადვილზე ადვილია, თქვენ მხოლოდ დაგვთანხმდით, ბლანკების შევსებით არ შეგაწუხებთო.

რატომაც არა, დიდი სიამოვნებით-მეთქი. მართლაც, ისე გამოვიწერე, არც გამიგია :) მოვიდნენ, დედას ქვითარი დაუტოვეს და მას შემდეგ თვეში ერთხელ, დილაუთენია, ახალი ნომერი მოაქვს მოპედიან ბიჭს. თუ ბედმა გამიღიმა და შინ დავხვდი, ჩავიგდებ ხოლმე ჩანთაში და სამსახურში მიმაქვს. მთელი დღე მიმყვება მშვენიერი განწყობა.

ან რა გასაკვირია, როცა ჩანთაში ასეთი უგემრიელესობა მეგულება. ჯერ მარტო გარეკანს დახედეთ… ის ძველი ჟურნალები, ზემოთ რომ ვახსენე, რაღაცნაირად ერთ ყალიბში მოჭრილი მახსოვს, თვალს მაინცდამაინც ვერ ახარებდა და ამათ ყდაზე ვის სურათს აღარ ნახავ. მთავარი კონტენტია, ვიცი, მაგრამ ხელში აღებაც ხომ უნდა გესიამოვნოს…

ესთეტიკა იქით იყოს და კონტენტსაც არაფერი დაეწუნება. შორს რომ არ წავიდე, შარშანდელ სარჩევს გადავხედოთ:

ბორხესის მოთხრობები, ტომას ელიოტის “უნაყოფო მიწა”, ფრანსუაზ საგანის “დაკარგული პროფილი”, ხულიო კორტასარის “მშვიდობით, რობინზონ”, რობერტ ლუის სტივენსონის “ერთი ღამის თავშესაფარი”, ჯეკ კერუაკი, გურამ რჩეულიშვილი, კაცუო იშიგურო, დორის ლესინგის “ზაფხული მწუხრის წინ”, რეი ბრედბერის საკულტო “A Sound of Thunder”-ის ახალი თარგმანი, ჯიბრან ხალილ ჯიბრანი… წლევანდელი იანვრის ნომერში ანატოლ ფრანსი იყო, თებერვლისაში – ბოლო ნობელიანტის, პატრიკ მოდიანოს “დაკარგული ახალგაზრდობის კაფეში”.

კიდევ – მიშა ბახსოლიანი, გელა ჩქვანავა, კატო ჯავახიშვილი, ანა მატისი, გაგა ნახუცრიშვილი, ლია სტურუა, მარიამ ხუცურაული, თამრი ფხაკაძე, გურამ მეგრელიშვილი, ვაჟა ხორნაული, მარიამ წიკლაური, რუსუდან რუხაძის თითებჩასაკვნეტი “ჰაშთაგ რძისფერი ჰოია”, ბესო ხვედელიძის “ზღვის სუპი”, მაკა ლდოკონენის “ქრთილის ას რვა მარცვალი”… კიპლინგი, მოპასანი, ანდრეი ბელი, სერგეი დოვლატოვი, ქეთრინ მენსფილდი, აკი შიმაზაკი, მანანა დუმბაძე და მარინა პიკასო, ანა ახმატოვა, ამერიკული პოეზია, ქენეთ გრემის “ქარი ტირიფებში”, ვრცელი ინტერვიუ მარიო ვარგას ლიოსასთან და კიდევ იმდენი გემრიელობა, ერთი პოსტი მარტო ჩამოთვლას არ ეყოფა.

ჩარლზ ბუკოვსის “მაკულატურა” და ლუკა ბაქანიძის “მესამე ნაპირი“, სანამ წიგნად გამოსცემდნენ, აქ იბეჭდებოდა გაგრძელებებით. და ამ “გაგრძელება იქნება”-საც თავისი ეშხი აქვს.

ზაალ ჩხეიძეა “ლიტერატურული პალიტრის” მთავარი რედაქტორი და ესეც ერთი დიდი ამბავია. ზაალისა არც ბლოგი გამომიტოვებია სადმე, არც თარგმანი, არც ტელეინტერვიუ და მის ჟურნალს როგორ დავიკლებდი.

ერთი სიტყვით, თავადაც ხედავთ: არც აქტუალური თარგმანის ნაკლებობაა, არც სამამულო პროზისა და პოეზიისა, არც კლასიკა ავიწყდებათ და თანამედროვე ავტორებსაც სიამოვნებით ბეჭდავენ. მუდმივი რუბრიკებიც აქვთ, კონკურსებსაც მართავენ და მთავარი რედაქტორის სვეტის კითხვა ხომ ცალკე სიამოვნებაა. მოგებული, ცხადია, მკითხველი რჩება.

ჰოდა, სანამ ასე გააგრძელებენ, მოლი მათი ერთგული ხელმომწერი იქნება.

ეჭვი მაქვს, არა მხოლოდ მოლი.

ბაკურ სულაკაურის გამომცემლობა

ამ წიგნის ასაკობრივი აუდიტორია, რა თქმა უნდა, არანაირად შეზღუდული არ არის, მაგრამ ძალიან მინდა, იმ მოზარდებმა წაიკითხონ, დილაობით, სკოლებსა და უნივერსიტეტებში წასვლის წინ, ბებიები ცალი ხელით კვერცხს რომ უთქვეფენ შებრაწული ომლეტისათვის, მეორე ხელით კი ფორთოხალს უფცქვნიან; ამასობაში დედები გაუთოვებულ ტანსაცმელს ულაგებენ საწოლზე, მამები კი გზისა და ლანჩისთვის განკუთვნილ ფულს უჩურთავენ ჯიბეში; ნამძინარევი თვალების ფშვნეტით რომ მიიზლაზნებიან სასწავლებლებისაკენ და გულში ფიქრობენ, რა უსამართლოა ცხოვრება, რომელიც გაიძულებს, საუკეთესო წლები მერხზე ჯდომასა და პედაგოგების ჩიჩინის მოსმენაში გაატარო.

არ გეგონოთ, ვინმეს ჭკუას ვასწავლიდე – თავის დროზე მოსწავლეც გახლდით, სტუდენტიც, სათვალიანი ბებიაც ფუსფუსებდა სამზარეულოში, მზრუნველი მშობლები კი, ღვთის წყალობით, ახლაც მყავს. ჰოდა, ხშირად ზუსტად სხვებივით მეზარებოდა თბილი ლოგინის დატოვება; ან რა დროს მენდელეევის ტაბულა და გეომეტრია იყო, როცა მეზობლის კარადაში რამდენიმე წაუკითხავი წიგნი მეგულებოდა.

ისლამურ ქვეყნებში ქალების ყოფისა და სწავლა-განათლების შესახებ მაშინაც მსმენოდა, ახლა, თავისთავად, მეტი ვიცი, მაგრამ იმაზე, რაც ზემოთ მოგახსენეთ, ალბათ, მაინცდამაინც არ დავფიქრდებოდი, “მე ვარ მალალა“ რომ არა.

არ მინდა, აჟიტირებული და პათეტიკური ვეჩვენო ვინმეს, ზედმეტ პათოსს ყოველთვის სიყალბის იერი დაჰკრავს ხოლმე, მაგრამ ისიც არ ვიცი, სხვანაირად, ნაკლებ ემოციურად როგორ დავწერო ამ პატარა გოგოზე, რომელმაც სწავლის წყურვილის გამო სიკვდილს ჩახედა თვალებში და მაინც არ შეეშინდა; არა, ალბათ, შეეშინდა კიდეც, აბა, რა იქნებოდა, პისტოლეტმომარჯვებულმა კაცმა რომ იკითხა, მალალა რომელიაო.

ვინ იცის, რა იფიქრა მალალამ იმ რამდენიმე წამში, სანამ კოლტის ტყვია მარცხენა თვალში გაუვლიდა, გონებას დაკარგავდა და საუკეთესო მეგობარს – მონიბას დაეცემოდა. შეიძლება, მამა გაახსენდა, ვისი წყალობითაც სხვა პუშტუნ გოგონებზე გაცილებით განათლებულიც იყო, მამაციც და უშიშარიც; ან დედა, ლამაზი ქალი შროშანისფერი სახის კანითა და მწვანე თვალებით… იქნებ, იმ ბლოგზე გაფიქრებაც მოასწრო, სადაც, “ბიბისის” რადიოკორესპონ­დენტის – აბდულ ჰაი კაკარის წყალობით, ადამიანებს ესაუბრებოდა; უყვებოდა პატარა გულში ჩაბუდებულ შიშზე, აკრძალულ უნიფორმაზე, ბურკაზე, რომლის ტარებაც არ უნდოდა, სკოლაზე, რომელიც მამამისმა დააარსა, გოგონებზე, რომლებსაც სურდათ, ესწავლათ, უფრო მეტი სცოდნოდათ, უფრო ჭკვიანები ყოფილიყვნენ და ბავშვების მოვლასა და სამზარეულოს ცოტათი მაინც გასცდენოდნენ… ახლა თავად მალალაც ვეღარ გვეტყვის, რა ფიქრებმა გაუელვა მაშინ, რადგან, როცა სასწაულებრივი გადარჩენის შემდეგ, ბირმინგემის საავადმყოფოში გონს მოვიდა, თავს გადახდენილი ამბავი მხოლოდ ბუნდოვნად, ნაწილ-ნაწილ ახსოვდა; თუმცა, ეს არც არის მნიშვნელოვანი, ყველაზე მთავარი ის არჩევანია, რომელიც ამ გაბედულმა გოგომ გააკეთა:

“ორი შესაძლებლობა მქონდა: ჩუმად ვყოფილიყავი და დავლოდებოდი, როდის მომკლავდნენ ან მეთქვა სათქმელი და ისე მოვმკვდარიყავი. მე მეორე ვარიანტი ამოვირჩიე – გადავწყვიტე – მელაპარაკა.“

მალალას ძვირად დაუჯდა ეს არჩევანი – თავში მოხვედრილმა ტყვიამ, სასწაულის წყალობით, მისი მოკვლა ვერ მოახერხა, მაგრამ კინაღამ სამუდამოდ დაამახინჯა და როცა პაკისტანის შინაგან საქმეთა მინისტრმა მამამისს სთხოვა, შენმა ქალიშვილმა ხალხს გაუღიმოსო, ვერც იფიქრებდა, რომ გოგონას ეს აღარ შეეძლო. ღიმილის დაბრუნებას დრო და რამდენიმე ოპერაცია სჭირდებოდა…

კოლტის ის ტყვია კი, რომელიც იმ სახეშებურულმა კაცმა გაისროლა, ბუმერანგივით უკან დაუბრუნდათ მასაც და იმათაც, ვინც ამ ყველაფრის უკან იდგა; ვინც თხუთმეტი წლის გოგოს ანგარიშის გასასწორებლად შეიარაღებული მკვლელი მიუგზავნა – ბუმერანგს წიგნის ფორმა აქვს და “მე ვარ მალალა“ აწერია; სიმტკიცისა და შეუდრეკელობის ამ უბრალო და მაინც უჩვეულო ამბავს ახლა მსოფლიოს უამრავ ქვეყანაში კითხულობენ, მისი ავტორი კი ყველაზე ახალგაზრდა ნობელიანტია მშვიდობის დარგში, მშვიდობისა, რომელიც დღემდე ვერ ეღირსა მის სამშობლოს.

ლიბერალი
გამომცემლობა “არტანუჯი”

სამამულო გამომცემლობები, შემჩნეული გექნებათ, დროდადრო რომელიმე პოპულარული ჟურნალის არქივებს მიადგებიან, ბლოგებს გადაათვალიერებენ, საუკეთესოებს ამოარჩევენ და წიგნებად კრავენ.

საინტერესო ის არის, რომ ერთიმეორეზე უკეთესი კრებულები გამოსდით.

ჯერ მარტო ლევან ბერძენიშვილის “წმინდა წყვდიადი” რად ღირს (“ცხელ შოკოლადში” იბეჭდებოდა, თუ არ გახსოვთ; მთლად ბლოგიც არ ეთქმოდა, მაგრამ ასეც ნუ დავწვრილმანდებით). ზაზა ბურჭულაძის “კონფორმისტის ჩანაწერები” და “ნორმა” “ტაბულას” და “ანაბეჭდის” სვეტებია, დიანა ანფიმიადის ყოველგვარი გაგებით უგემრიელესი “პირადი კულინარიაც” “შოკოლადის” სამზარეულოდანაა.

მოკლედ, ამართლებს და არ მითხრათ ახლა, ერთხელ დაბეჭდილის ხელმეორედ გამოცემა რა წესიაო. კარადის სულ ზედა თაროზე შემოწყობილი ჟურნალების ხვნეშა-ხვნეშით ჩამოთრევა და ნომრებში ქექვა, რა თქმა უნდა, დიდად სასიამოვნო პროცესია, მაგრამ წიგნად აკინძულს სულ სხვა გემო აქვს.

ახლა – რატომ მოვუარე ასე შორიდან: ახალი კრებული გვაქვს, “ასი მილიონი გირვანქა სტერლინგით შორს”.

გამომცემლობა ამჯერად “არტანუჯია“, ჟურნალი კი – ბლოგებითა და ბლოგერებით ცნობილი “ლიბერალი“. წიგნში აკა მორჩილაძის (ან გიო ახვლედიანის, როგორც გენებოთ) 2010, 2011 და 2014 წლების საავტორო სვეტებია თავმოყრილი. თემა, ცხადია, ფეხბურთია, ხოლო აკას საფეხბურთო ტექსტებს, ცნობილი ამბავია, ისინიც კი სიამოვნებით კითხულობენ, ვისაც ფეხბურთი მაინცდამაინც არც უყვარს.

სულ ცინცხალი გამოცემაა. პარასკევს გამოჩნდა, მგონი, მაღაზიებში. შაბათს მივაკვლიე ერთგან და კვირას უკვე შემომადნა ხელში.

საუიქენდო საკითხავია. დილიდან რომ ჩაუჯდები და თან პრემიერლიგის მორიგ ტურს ელოდები.

ორმოცდაათამდე სვეტია (ზედმიწევნით ზუსტი თუ ვიქნები – ორმოცდაშვიდი), მზესუმზირასავით კნაწუნა. მიჰყვები, მიჰყვები და ისე გახვალ ბოლოში, ვერც გაიგებ.

არადა, ოთხი საფეხბურთო წელია ჩატეული და ორიც – მსოფლიო ჩემპიონატი.

ვინ თქვა, მოძველებული იქნება, აქტუალობადაკარგულიო? სამხრეთ აფრიკაში თასი ვინ მოიგო, ცხადია, გვახსოვს, მაგრამ ამ სვეტებს სტატისტიკისთვის არავინ კითხულობს. სტატისტიკისთვის ფიფას ოფიციალური ბიულეტენი არსებობს. აკას ბლოგები სხვა რამისთვის იწერება.

თემა ფეხბურთია-მეთქი, კი ვთქვი, მაგრამ პირველი სვეტი რაგბიზეა. მოდი, ასე ვთქვათ – რაგბიზეც. “სალამი ქართველ მორაგბეებსო”,  – ჰქვია და ისეთ ამბავს მოგვითხრობს, მხრებს რომ გაგაშლევინებს. მერე მიდის და მიჰყვება… მოუ და სოკრატესი, რუნი და კაპელო, ვუვუზელა და გარინჩას წესი, ქინქი და მესი, პრემიერლიგა და პრიმერა, ჩელსი და ბარსა, ბოქსინგ დეი და ლიგის ფინალი… რა უნდოდა რუუდ გულიტს გროზნოს “ტერეკში”, როგორ აჯობა ქორნერშოპის პატრონმა თურქმა აჰმეთამ ფაბიო კაპელოს, როგორ დააყენა მარადონამ ძირითადში სიზმარში ნანახი კაცი და მესი, რომელსაც “ჯერჯერობით მეტისმეტად მშვიდი სახე აქვს საიმისოდ, რომ მარადონაზე მაგარი იყოს”.

თან ფეხბურთზე ჰყვება, თან – არამხოლოდ.

ერთიც არის: ეს სვეტები, – ტექსტიდან ასე ჩანს, – ლონდონში იწერებოდა. იქაურ პაბებში, კლუბებში და სტადიონებზე. აკას რამდენიმე რომანი ვიცი იქ დაწერილი და ის რომანები განსაკუთრებით მეგემრიელება და საფეხბურთო ამბები რომ მთლად გადასარევი იქნება, თქმა რად უნდა.

თავი რომ არ შეგაწყინოთ, ნამდვილად არ არის ხელიდან გასაშვები წიგნი. ერთი ციცქნაა, ბევრ დროს არ წაგართმევთ, სიამოვნებით კი ნამდვილად გასიამოვნებთ. აკას თუნდაც ოთხი წლის წინანდელი ტექსტები გემრიელად დაწერილი ისტორიაა. ისტორია კი, მოგეხსენებათ, არ ძველდება.

ბოლო, უსინდისოდ ხანგრძლივი ბლოგერული შვებულების დროს, სანამ  თქვენი მასპინძელი ნეტარი უსაქმურობით ტკბებოდა, გამომცემლობებმა იმდენი ახალი წიგნის გამოცემა მოახერხეს, ერთ თავმოყვარე ბიბლიოთეკას აიწონის.

კატალოგებს ვერ ჩამოვყვები, ვერც მოვასწრებ და არც არის საჭირო, მაგრამ რამდენიმე სიახლეზე რომ არ გიამბოთ, ბლოგერის სინდისი არ მომასვენებს.

“ქართული ენა ზარმაცებისათვის” გემახსოვრებათ, ორიოდე წლის წინ დააანონსა “სიესტამ“. ფრიად სიმპათიურ ყდას მოკლე ანოტაციაც ახლდა და პრევიუ სულ ხელების ფშვნეტით დავწერე – ასეთი საჭირო წიგნი, საუკუნეა, არ გამოუციათ-მეთქი.

“ზარმაცების გრამატიკა”, წესით, მალევე უნდა დაბეჭდილიყო, მაგრამ ყველაფერი ისე არ ხდება, როგორც გამომცემლებს, ავტორებს და მკითხველებს გვინდა. გეგმები შეიცვალა, რაღაცები გადაიდო, “სიესტამ” სხვა წიგნებს მიხედა, მერე შვებულებაშიც გავედი. წიგნის მაღაზიებში წანწალი, ცხადია, არ შემიწყვეტია. არც “ზარმაცების გრამატიკა” გამომრჩენია, ციმციმ წამოვაცუნცულე შინ და ყველაზე ხელმოსახელთებელ ადგილას მიდევს.

სულ მჭირდება და იმიტომ.

ავტორი, ზინა გაბიჩვაძე, ბლოგერი, ფილოლოგი და თბილისის ყველაზე მაგარი სკოლის პედაგოგია. “ნიუტონში” შაბლონური, მოსაწყენი და უინტერესო არც არაფერი ყოფილა და რაღა ეს წიგნი იქნებოდა გამონაკლისი… თუ არ გჯერათ, სურათს შეხედეთ. სათაურიც კი რაღაცას გასწავლის. სულ რომ არ გადაშალო და ყდას არ გაცდე, რამდენიმე აქტუალური წესი უკვე იცი.

ხუმრობა იქით იყოს და მართლა უცნაური წიგნია. ჩახედავ სარჩევს და ბავშვობიდან  (მტკივნეულად) ნაცნობი თემებითაა გაძეძგილი.  ფონეტიკა, მორფოლოგია, ზმნა, სინტაქსი, პუნქტუაცია, კუმშვა, კვეცა, პირის ნიშნები, სერიები და მწკრივები, თემისნიშნიანი ზმნების მართლწერის საკითხები…  ერთი სიტყვით, ყველაფერია, რაც გრამატიკის თავმოყვარე სახელმძღვანელოში უნდა იყოს.

მეორე მხრივ, ეს სერიოზული საგანი ისე ლაღად და მსუბუქადაა გადმოცემული, გულზე მოგეფონება – თამაშ-თამაშით, იუმორით, მოსაწყენი სქემების, ტაბულების და წესების, საზეპიროების და საზუთხავის გარეშე. კითხულობ, ერთობი და ამ გართობა-გართობით სწავლობ.

ქალბატონ ზინას ბლოგიც ასეთი ჰქონდა, ძველ ბლოგერებს ემახსოვრებათ, მენაკის ბლოგი. შინაურული, უშუალო, “იუმორით გრამატიკაზე”, არც მკითხველი აკლდა და არც დამფასებელი, თუმცა გრამატიკის ხლართებში გარკვევა წიგნით ერთი-ორად მოსახერხებელია.

ეს სოლიდური სახელმძღვანელო გია ლაფაურის მხიარული ნახატებით რომ არის გაფორმებული, ცალკე ამბავია. გია ლაფაური ჩემი (და არა მხოლოდ ჩემი) თაობისათვის, უპირველესად, “ყვანჩალა და ბოლოკას” და “ბოცო და გვანცას” მხატვარია. ესეც ღრმად სასიამოვნო ბონუსი.

რაც მთავარია, მარტივად, გასაგები ენით, საქმის ცოდნით დაწერილი ქართული ენის გრამატიკის სახელმძღვანელო ორი წლის წინათაც აქტუალური იყო, დღესაც აქტუალურია და ხვალაც საჭირო იქნება.  მშობლიურ ენას ისევ შესაშური გულგრილობით ვეპყრობით, “კარგით”, “ვსვავ”, “ვიჯექით”, “ბოდიში გადავიხადე” და “მადლობა მოვიხადე” დღესაც ლამის ნორმადაა ქცეული. ენას ამით არაფერი აკლდება, ენას უარესისთვისაც გაუძლია. გამართული ქართულით მეტყველება ისევ ჩვენთვისაა სასიამოვნოც და სასარგებლოც. ღმერთი, რჯული, ოდნავადაც არ ვაჭარბებ.